سه شنبه شب - بيست و هشتم آبان ماه جاري - سيدمحمد خاتمي براي دومين بار مديريت و سخنراني جلسه يي را بر عهده گرفت که هدف آن «تبيين مفاهيم نظري اصلاحات» بود و رئيس دولت اصلاحات در آن بار ديگر مولفه ها و شاخصه هاي حرکت اصلاح طلبي را با دين، مردم سالاري سازگار با دين و خواست تاريخي ملت ايران، منطبق دانست.رئيس جمهور اصلاح طلب پيشين ايران در شرايطي تصميم به مکتوب و منظم کردن نظرات مطرح شده در باب اصلاحات در طول 12 سال گذشته دارد که در آستانه انتخابات رياست جمهوري دهم بار ديگر نگاه ها و درخواست ها به خاتمي معطوف شده است. اگرچه او بارها و بارها در طول سال هاي حضور در کسوت رئيس دولت اصلاحات بر اين نکته پاي فشرده که «رهبر جريان اصلاح طلب نيستم» اما بسياري از ناظران، صاحب نظران و فعالان سياسي اين جناح، خاتمي را بهترين گزينه براي تعريف مباني اصلاحات مي دانند. آنها بر اين باورند که خاتمي به عنوان فردي که در دوم خرداد 76، برآيند خواسته هاي اصلاح طلبانه مردم ايران و همه نيروهاي دموکراسي خواه و اصلاح طلب و منادي اين جنبش اجتماعي - سياسي منحصر به فرد لقب گرفت، مي تواند آنچه را که از اين حرکت مدنظر دارد در اختيار جامعه قرار دهد. منتقدان فقدان منشور و مانيفست در اردوگاه سياسي - فکري اصلاح طلبان اگرچه همواره از انتشار عقايد و افکار مختلف پيرامون شاخصه هاي اصلاح طلبي استقبال کرده اند اما در عين حال از احتمال تفسير نادرست برخي از اجزاي اين «پارادايم» به ابراز نگراني پرداختند. به بيان جزيي تر آنها نهادينه شدن اصلاحات و تبيين درست همه اهداف، قواعد و لوازم آن را دو بال مکمل و لازم براي اين حرکت اجتماعي- سياسي پرجاذبه براي اکثريت جامعه ايران ارزيابي مي کنند. هم از اين روست که به نظر مي رسيد سيدمحمد خاتمي اکنون مصمم شده با تعاريف دقيق از سرفصل ها و رئوس اصلاحاتي که مدنظر داشته، راه را بر هر گونه تفسير نادرست از آن بسته و از سوي ديگر با عرضه مکتوب و «جزء به جزء» آن به جامعه، محافل علمي و تحقيقاتي و احزاب اصلاح طلب، باز خورد ايده خود در اين حوزه را دريافت کند.مجتمع رايزن مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامي، بار ديگر ميزبان خاتمي و مهمانانش بود تا يکي ديگر از جلسات تئوريک اصلاح طلبان رسميت پيدا کند. به دليل لزوم انعکاس مطالب به شکل کاملاً منطبق با جملات و مفاهيم مدنظر خاتمي اما مرتضي حاجي به عنوان مجري اين جلسه از خبرنگاران و اصحاب رسانه درخواست کرد تا تنظيم متن سخنان رئيس دولت اصلاحات و ويرايش آن از سوي خاتمي، از انتشار آن خودداري کنند تا راه بر هرگونه سوءتفاهم احتمالي بسته شود.به گزارش روابط عمومي بنياد باران،بخش هايي از سخنراني خاتمي در دومين جلسه تبيين اصلاحات به شرح زير است؛سيدمحمد خاتمي در ابتدا با يادآوري بحث جلسه گذشته خود گفت؛ «در آن جلسه به تبار اصلاحات و اينکه اصلاحات حرکتي در بستر خواست مشخص تاريخي ملت ماست، اشاره يي داشتم و اينکه ملت همواره در مدت بيش از يک قرن گذشته در جست وجوي استقلال، آزادي و پيشرفت بوده و به هويت فرهنگي و تاريخي خود و عمدتاً دين پايبند بوده و بالاتر از آن براي رهايي از درد هاي تاريخي دستش را به سوي دين دراز کرده است.» وي ادامه داد؛ «همچنين عرض کردم که حرکت اصلاحي نماد اين جريان تاريخي است و آن را در مطالبي که طي سال هاي اخير مطرح شده است، نبايد خلاصه کنيم و اصلاحات در عين حال جهت دهنده اين جريان تاريخي است و نيز در طول بيش از اين يکصد سال مانند خود مردم مظلوم بوده است.» رئيس بنياد باران سپس در آغاز بحث خود با بيان اينکه در اين جلسه مي خواهد در خصوص «مردمسالاري سازگار با دين» که از فرازهاي مهم اصلاحات است، سخن بگويد، اظهار داشت؛ «وقتي مي گوييم جامعه ما «نيازمند» و «خواستار» مردمسالاري است، يک توصيه کلي و خطابه سرايي نمي کنيم، بلکه بنده معتقدم مردمسالاري يک تقدير الهي و فرمان تاريخي براي جامعه ما است که براي ملت در اين برهه خاص تاريخ صادر شده است و برآمده از وجدان بيدار و آگاه جامعه است و نيز مقتضاي روح زمانه ماست.» وي افزود؛ «دين هم وقتي مي خواهد در عرصه حيات اجتماعي حضور به هم برساند، به نظر ما منطبق با اين تقدير الهي و نياز زمانه و خواست وجداني جامعه ما است و نه تنها مخالف آن نيست که مويد و سازگار با آن است؛ البته به نحوي که اشاره خواهم کرد دين را چگونه بايد ديد، تا اين سازگاري را هم درک کرد.» خاتمي با اشاره به اينکه «انقلاب اسلامي يکي از فرازهاي بلند حرکت يک قرن گذشته است که با پيشنهاد جمهوري اسلامي به جاي استبداد وابسته تحقير کننده والايي خود را نشان داد»، تصريح کرد؛ «اين پيشنهاد يک اتفاق ساده نيست و براي خوش آمدن اين و آن يا خداي نخواسته فريب افکار عمومي مطرح نشده است، بلکه اين پيشنهاد دقيقاً پاسخگوي خواست تاريخي جامعه ما است.» رئيس مرکز گفت وگوي تمدن ها يادآور شد؛ «خواست و آرمان شتاب گيرنده يي که صاحبان اين انقلاب، يعني مردم داشته اند و نشانه تدبير و درايت رهبري انقلاب است که مانند خود مردم، جز يک نظام مردمسالار را برنمي تابيد.»رئيس جمهور سابق کشورمان با تاکيد بر اينکه«اصلاحات بر مردمسالاري پافشاري مي کند و خواستار شناخت و رفع موانع ذهني و عيني آن در جامعه ما است»، اظهار داشت؛ «معتقدم موفقيت يا ناکامي ملت و انقلاب و جريان اصلاحات را در ميزان رسيدن به اين هدف يا دور شدن از آن بايد جست وجو کرد.» خاتمي گفت؛ «در اين بحث مي کوشم تصويري روشن تر از منظر اصلاحات به دست آورده شود.» وي افزود؛ «اسلامي که ناظر بر جنبه اجتماعي زندگي است، نمي تواند در مقابل اين خواست و اقتضاي تاريخي بايستد، بلکه بالعکس، مويد آن است و بر جنبه هاي مردمسالارانه نظامي تاکيد دارد که مي خواهد سامان بخش جامعه باشد.» رئيس جمهور سابق کشورمان با اشاره به اينکه «به حد وافر و کافي شواهد و دلايل محکم و متقن از سنت و سيرت پيامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(عليهم السلام) وجود دارد که نظام مطلوب آنان و نظام مطلوب و کارساز اجتماعي جز با رضايت مردم مستقر نمي شود»، تاکيد کرد «رضايت و راي مردم» از پايه هاي اصلي مردمسالاري است.